آشنایی با انواع پردازنده های لپتاپ

آشنایی با انواع سی پی یو لپ تاپ 

در قلب هر لپ تاپ یک CPU یا پردازنده ی  مرکزی قرار دارد. دو شرکت معروفی که برای کامپیوتر های خانگی و لپ تاپ CPU  می سازند AMD و INTEL هستند اما گزینه های پیش روی شما برای انتخاب  پردازنده ی مناسب تقریبا بی شمار است. در این مقاله قصد داریم به توضیح  ارقام و اطلاعاتی که در قسمت مشخصات لپ تاپ وجود دارند پرداخته و درباره ی  تعداد هسته، فرکانس، TDP، حافظه کش و… صحبت کنیم. امروزه تقریبا هیچ لپ  تاپی به شما اجازه ی ارتقای CPU را نمی دهد پس انتخاب CPU مناسب در هنگام  خریداری لپ تاپ گیمینگ، اهمیت ویژه ای دارد.

اولین سوال سی پی یو لپ تاپ چیست

پردازنده ی مرکزی مسئولیت انجام عملیات  منطقی در لپ تاپ شما را بر عهده دارد. رد پای CPU تقریبا در تمام کارهایی  که انجام می دهید وجود دارد، از روان بودن استریم ویدئو گرفته تا نرخ فریم  شما در بازی ها و فشرده سازی فایل، ویدئو و…

در خصوص اجرای بازی ها باید گفت که نرخ  فریم شما در یک بازی یا به قدرت پردازشی CPU محدود می شود و یا به قدرت  کارت گرافیک. در مورد کارت گرافیک می توان با پایین آوردن تنظیمات گرافیکی  بازی، نرخ فریم را افزایش داد اما اگر CPU شما، توانایی پردازش بیش از یک  نرخ فریم خاص را نداشته باشد، تقریبا کاری نمی توان انجام داد. البته قدرت  CPU معمولا زمانی مطرح می شود که هدف شما اجرای بازی های رقابتی با مانیتور  های با نرخ نوسازی بالا (مثلا 144 هرتز یا بالاتر) باشد. بازی های رقابتی  معمولا به گرافیک قدرتمندی نیاز ندارند (مخصوصا اگر تنظیمات گرافیکی بازی  را پایین بیاورید). معمولا در چنین حالاتی نرخ فریم شما را قدرت CPU رقم می  زند.

تعداد هسته و رشته پردازنده:

پردازنده های امروزی از چندین هسته ی  فیزیکی تشکیل شده اند. یک هسته در واقع مشابه یک واحد پردازشی جداست. به  طور کلی تعداد هسته ی بیشتر، بهتر است اما در کار های مختلف، شما تنها می  توانید از تعداد محدودی از هسته های CPU بهره مند شوید. برای انجام کار  هایی مانند بازی، ادیت ویدئو و… معمولا یک پردازنده 6 یا 8 هسته ای کافی  است و در اکثر بازی ها با افزایش تعداد هسته بیش از این، سودی نصیب شما نمی  گردد. البته ممکن است در آینده بازی ها به گونه ای توسعه داده شوند که  بتوانند از تعداد هسته ی بیشتر، استفاده ی بهینه نمایند.

رشته یا Thread

موضوع بعدی رشته یا نخ یا Thread است.  رشته در واقع به زبان ساده یک کار یا بخشی از یک کار است که CPU باید انجام  دهد. پردازنده در حالت عادی چند صد هزار کار برای انجام دارد و می تواند  تعدادی از آن ها را به صورت موازی و هم زمان انجام دهد. این تعداد برابر با  تعداد رشته های CPU می باشد. در برخی از CPU های قدیمی تر، هر هسته معادل  یک رشته بود اما معمولا در پردازنده های امروزی تعداد رشته ها دو برابر  تعداد هسته هاست. مثلا یک CPU شش هسته ای 12 رشته دارد. شرکت اینتل این  تکنولوژی را هایپر تردینگ (Hyper-Threading) می نامد. پیشنهاد می شود برای  کارهای  معمولی حداقل پردازنده ای که می خرید. چهار رشته داشته باشد. 

همچنین در نظر داشته باشید که یک CPU دو  هسته ای مجهز به تکنولوژی هایپر تردینگ اندکی از یک CPU چهار هسته ای چهار  رشته ای ضعیف تر است (در صورتی که سایر شرایط و ویژگی ها یکسان باشد)

سرعت کلاک

این مشخصه با واحد گیگاهرتز اندازه گیری  می شود (GHz). سرعت کلاک یک پردازنده در واقع فرکانس عملکرد آن است،  معیاری که نشان می دهد یک پردازنده در هر ثانیه چه تعداد دستور العمل را  اجرا می کند. سرعت کلاک بالاتر عموما به معنی قدرت بیشتر پردازنده است اما  اوضاع هنگام مقایسه ی برند های مختلف CPU و حتی نسل های مختلف یک برند CPU،  اندکی پیچیده می شود.علت این امر آن است که برخی CPU ها از برخی دیگر  بهینه ترند و می تواند با سرعت کلاک پایین تر، دستورالعمل های بیشتری را  اجرا کنند.  سرعت کلاک تنها برای مقایسه ی سرعت CPU هایی که در یک خانواده  هستند کاربرد دارد.

البته پیچیدگی موضوع به همین جا ختم نمی  شود. امروزه برای هر پردازنده دو سرعت کلاک بیان می شود. یکی سرعت کلاک  پایه یا بیس یا مینیمم و یکی سرعت کلاک بوست یا ماکسیمم. هنگامی که  پردازنده در حال انجام کار های سبک است، سرعت کلاک آن روی مینیمم قرار می  گیرد که معمولا عددی بین 1 تا 2 گیگاهرتز است. هنگامی که به سرعت بیشتری  نیاز داشته باشید. (مثلا هنگام رندر گیری یا بازی) پردازنده ی شما به طور  موقت روی فرکانس بوست (عموما بین 3.5 تا 5 گیگاهرتز) قرار می گیرد تا کار  سنگین را به پایان برساند. اینتل این تکنولوژی را توربو بویت (Turbo Boost)  می نامد.

 توربو بوست باعث کاهش مصرف انرژی،  افزایش طول عمر باتری و کاهش گرمای تولیدی لپ تاپ شما می شود. همچنین اگر  پردازنده  به سیستم خنک کننده ی خوبی مجهز نباشد و یا منبع تغذیه نتواند  توان مورد نیاز پردازنده را تامین کند، پردازنده ی شما در هنگام بوست به  حداکثر سرعت کلاک خود نخواهد رسید. این فرایند تراتلینگ (throttling) نام  دارد. فرکانس بوست پردازنده ی های لپ تاپ معمولا با نسخه ی دسکتاپ این  پردازنده ها برابری می کند اما عموما به دلیل کمبود توان و یا دمای بالا،  این پردازنده ها نمی توانند به خوبی همتای دسکتاپ خود عمل کنند.

 TDPدر سی پی یو لپ تاپ

اهمیت این مشخصه در تعیین قدرت CPU دست  کمی از سرعت کلاک ندارد. واحد TDP وات می باشد. این مشخصه معمولا با توان  مصرفی پردازنده اشتباه گرفته می شود. TDP در واقع نشان می دهد برای عملکرد  سیستم، سیستم خنک کننده ی شما باید بتواند چه مقدار انرژی گرمایی را به  محیط منتقل کند. خنک کردن یک پردازنده در لپ تاپ های معمولی و گیمینگ چالش  بزرگی است. قرار دادن یک پردازنده ی دسکتاپ در یک لپ تاپ گیمینگ باعث داغ  شدن بیش از حد پردازنده خواهد شد.

 به همین دلیل است که در لپ تاپ های  گیمینگ و نوت بوک ها از کلاس خاصی از پردازنده ها استفاده می شود که TDP آن  ها پایین تر است. این کلاس از CPU ها رنج گسترده ای از TDP را شامل می  شوند؛ برخی لپ تاپ های باریک و سبک وجود دارند که TDP آن ها به چند وات  محدود شده است و برای خنک شدن حتی به فن نیز نیازی ندارد و برخی از لپ تاپ  های گیمینگ پردازنده هایی با TDP شصت و پنج وات دارند که برای خنک کردنشان  به سیستم خنک کننده ی قوی با دو فن نیاز است.

هنگام انتخاب CPU نباید این عدد را  تنهایی در نظر گرفت اما این که بدانید CPU شما از نظر تولید حرارت در چه  کلاسی قرار دارد می تواند برایتان مفید باشد.

هر دو شرکت ADM و اینتل در پردازنده های  لپ تاپی، برای مشخص کردن CPU هایی که TDP بالایی دارند (بین ۴۵ تا ۶۵ وات)  در مقابل نام برخی از مدل ها حرف H را قرار می دهند. این نوع CPU ها برای  انجام پردازش های سنگین، بازی، ادیت ویدئو و… مناسب هستند. در مقابل برای  پردازنده هایی که تی دی پی پایین تری دارند، حرف U در مقابل نامشان ثبت می  شود.

حافظه کش

کش پردازنده حافظه ای بسیار سریع اما با  حجم کم (معمولا چند مگابایت است) که به پردازنده اجازه می دهد به داده  هایی که احتمال نیاز به آن ها بالاست، با سرعت بالاتری دسترسی داشته باشد.  حافظه ی کش معمولا به سه قسمت تقسیم می شود: سطح ۱، که سریع ترین حافظه است  و از نظر فیزیکی به هسته های پردازنده نزدیک تر است، تا سطح ۳ که در  مقایسه با دو سطح دیگر سرعت کمتری دارد اما هنوز هم از حافظه ی رم سریع تر  است. تقریبا می توانید این مشخصه را نادیده بگیرید چرا که عموما همه ی CPU  های جدید به اندازه ی کافی کش دارند.

گرافیک مجتمع

لپ تاپ های گیمینگ و ورک استیشن ها برای  انجام رندرینگ دو بعدی و سه بعدی، به پردازنده ی گرافیکی مجزا یا اختصاصی  (GPU) مجهز هستند اما لپ تاپ هایی که برای کار های روزمره و دفتری مورد  استفاده قرار می گیرند به پردازش های گرافیکی سنگین نیازی ندارند، به همین  دلیل به جای پردازنده ی گرافیکی مجزا در این دستگاه ها از پردازنده ی  گرافیکی مجتمع (IGP) استفاده می کنند. IGP در واقع بخشی از CPU است و  توانایی اجرای بازی های سنگین را ندارد. IGP ها بر خلاف پردازنده های  گرافیکی مجزا، حافظه ی گرافیکی ندارند و از حافظه ی رم استفاده می کنند،

 به همین دلیل سرعت رم بر روی عملکرد آن  ها تاثیر گذار است. با استفاده از گرافیک مجتمع تنها می توانید بازی های  قدیمی و سبک را اجرا کنید به همین دلیل است که لپ تاپ های گیمینگ همگی به  پردازنده گرافیکی مجزا مجهز هستند. معمولا شرکت اینتل برای مشخص کردن قدرت  پردازنده ی گرافیکی مجتمع، در پایان نام پردازنده های لپ تاپی از حروف G1  تا G7 استفاده می کند.

پردازنده های Intel بهتر است یا AMD؟

اکنون که برخی از مفاهیم پایه را پوشش  دادیم می خواهیم اندکی درباره ی برند های تولید کننده ی پردازنده صحبت  کنیم. دو شرکت ای ام دی و اینتل دو رقیب سرسخت در حوزه ی پردازنده های   محسوب می شوند. به جرات می توان گفت که این موضوع در سال 2010 صادق نبود و  شرکت اینتل با برتری بلامنازع خود، حوزه ی لپ تاپ را به طور کلی در اختیار  خود گرفته بود و باعث شده بود AMD بیشتر به سمت بازار لپ تاپ های ضعیف و  ارزان قیمت رانده شود.

اما طی چندین سال گذشته شرکت AMD با  ارائه ی معماری جدید خود، رایزن، توانست بخشی از بازار از دست رفته ی خود  را دوباره به دست گیرد و رقابت سختی را برای شرکت اینتل به وجود آورد.

در جدول زیر می توانید خانواده های مختلف پردازنده های لپ تاپ و بازار هدف آن ها را مشاهده نمایید:

همانطور که بالاتر نیز اشاره شد، حرف H در مقابل نام پردازنده به معنای TDP بالاتر و قدرت بیشتر و حرف U به معنی TDP پایین تر است.

برند اصلی پردازنده های اینتل Core نام  دارد. برای AMD برند اصلی Ryzen می باشد. این دو برند در تمام سطوح با  یکدیگر رقابت می کنند. Ryzen3  شرکت ای ام دی رقیب Core  I3  اینتل است،  Ryzen5  رقیب Core i5 و Ryzen7  و Ryzen9  با Core i7 و Core i9 رقابت می  کنند.

در حوزه ی لپ تاپ های ارزان قیمت و کروم  بوک ها نیز شرکت ای ام دی چیپ های Athlon را برای رقابت با سری Celeron و  Pentium اینتل ارائه داده است. شرکت ای ام دی برای رقابت با سری Xeon شرکت  اینتل، گزینه ای ندارد اما از نظر قدرت پردازشی می توان گفت چیپ های Ryzen7   و Ryzen9  با Xeon برابری می کنند. چیپ های Xeon در واقع همان پردازنده  های Core i7 و Core i9 هستند که برخی از ویژگی ها به آن ها اضافه شده است؛  مانند پشتیبانی از کد های اصلاح خطا در رم (ECC) که برای برخی از کار های  خاص و حرفه ای مورد نیاز است. برای کاربرانی که هدفشان گیم است معمولا سری  های Ryzen7  و Core i7  پیشنهاد می شود.

نامگذاری و نسل های مختلف سی پی یو

درست مانند کمپانی های خودرو که هر سال  مدل جدیدی از ماشین های خود را به بازار عرضه می کنند، ای ام دی و اینتل  نیز معمولا بعد از 12 تا 18 ماه،  نسل جدیدی از پردازنده هایشان را روانه ی  بازار می کنند. اینتل در ابتدای نام هر پردازنده نسل آن را بیان می کند  مثلا پردازنده های Core i7-1065G و Core i5-1135G  به ترتیب مربوط به نسل  دهم و یازدهم هستند. کمپانی ای ام دی نیز در ابتدای نام پردازنده، بعد از  مشخص کردن خانواده، نسل را مشخص می کند؛ مثلا پردازنده ی Ryzen 7 5800H  مربوط به نسل پنجم پردازنده های AMD یا سری 5000 است.

این شرکت ها همچنین قبل از انتشار یک  نسل جدید، برای آن از یک نام رمزی استفاده می کنند که این نام رمزی ممکن  است بعد از انتشار نیز در برخی سایت ها و مقالات به چشم بخورد. مثلا اینتل  برای نسل یازدهم از نام رمزی Tiger Lake و ای ام دی برای نسل پنجم پردازنده  های لپ تاپ از نام رمزی Cezanne استفاده کردند. گاهی اوقات ممکن است شرکت  ها در یک نسل از دو نام رمزی برای مدل های مختلف استفاده کنند. که اوضاع را  کمی پیچیده می کند. مثلا اینتل برای نسل دهم برای برخی CPU ها از نام  Comet Lake و برای برخی دیگر از نام Ice Lake استفاده کرد.

با عرضه ی هر نسل، کمپانی های AMD و  Intel بهبود هایی در پردازنده هایشان ایجاد می کنند؛ این بهبود ها می تواند  در قدرت پردازشی و یا ویژگی های دیگری مثل پشتیبانی از درگاه های ارتباطی  سریع تر (نسل جدید PCIe یا Thunderbolt) و یا حافظه ی رم سریع تر باشد.  همچنین معمولا در نسل های جدید پردازنده از لیتوگرافی جدید استفاده می شود.  که تراکم ترانزیستور در آن ها بالاتر است و باعث کاهش مصرف و افزایش قدرت  پردازنده می شود. پیشنهاد می شود همیشه آخرین نسل موجود در بازار را  خریداری کنید تا بتوانید مدت زمان بیشتری لپ تاپتان را نگه دارید. در جدول  زیر می توانید مشخصات چندین نسل CPU را مشاهده نمایید:

مشخصات چندین نسل CPU از سال2017 تاکنون :

نتیجه گیری :

بزارین قبل از اینکه جمع بندی این موضوع  را انجام بدیم. به یکی از سوالاتی که خیلی از مخاطبان عزیز سایت  از  ما می پرسند. جواب بدهم . آن هم این هست. چطور دو پردازنده ساخت اینتل یا ا  ام دی را مقایسه کنم. یا خیلی وقتها می خواهند بین دو مدل و توانائی های  آنها را مقایسه کنیم. باید چکار کنیم. برای همین به ما پیام می دهند. اما  بزارین. یک راهنمایی آسان تر انجام بدم. شما براحتی به سایت بنچ مارک می تونید مراجعه کنید و مقایسه تخصصی بین پردازنده ها انجام بدین. متوسط  امتیازی که این سایت معتبر در هنگام مقایسه دو مدل پردازنده نمایش میدهد.  قابل استناد و مورد اطمینان می باشد.

امیدواریم مقاله انواع سی پی یو لپ تاپ  در انتخاب صحیح پردازنده ی مناسب نیاز شما، مفید واقع شده باشد. و  خواهشمندیم خیلی بر روی یک پردازنده خاص یا یک برند تعصب نداشته باشید.  بعضی از مشتریان یک لپ تاپ خیلی عالی را فقط به خاطر اینکه پردازنده محصول  اینتل یا AMD هست. از خرید آن خودداری می کنند. بعد این همه سالها بر اساس  تجربه به شما می گم . در چهار سال گذشته کیفیت تولیدات دو برند بزرگ جهان  خیلی به هم نزدیک شده. و خیلی حساسیت نداشته باشید. بازهم خیلی استرس  دارین. با همکاران ما در ون پلاس مشورت کنید.